Historia egin duten emakumeak
Historia irabazleek, edo boterean daudenek idazten omen dute. Zenbat emakume ezagutzen ditugu, beraien izen eta abizenekin, gizonezko baten emaztea, ama edo arreba izan gabe, historiak gaurdaino ekarri dizkigunak?
Eta horretaz aparte, zer nolako lanei ematen zaie garrantzia? Pertsona bat famatu edo esanguratsu izateko arrazoiak zeintzuk dira? Herriari, komunitateari, gizarteari,… aberasten, aldatzen, eraldatzen edota hobetzen laguntzen dioten ekarpenak izan daitezke arrazoiak objetiboki aztertuta.
Baina oraindik ere, gizonezkoei lotzen zaizkien rolen, paperen, ekarpenak batez ere hartzen dira kontuan horrelakoetan. Sarritan ahaztu egiten zaigu emakumeok, emakume izateagatik bakarrik rol horiek garatzeko aukerarik ez dugula izaten. Edo emakumeoi egozten zaizkigun rolik gabe, rol isil horiek gabe, bizitzak ez lukeela funtzionatu.
Aramaion asko eta asko izan dira historia egin duten emakumeak. Honako hauek horietako batzuk besterik ez dira! Beraz, ezagutzen baduzu ekarpen ezberdinak egin dizkigun emakumeren bat, jarri harremanetan udaletxearekin (945445016 – euskara@aramaio.eus) eta zerrenda osatzen joango gara.
Elvira de Leyba
Ibabeko Berta
Pilar Calixta Amilburu Elorza
Maria Cruz Guruzeta Unzueta
Maria Trojaola Azpeitia
Felipa Etxebarria Altuna.
Lucia Arrieta Larrañaga (Lutxi)
Micaela Portilla Vitoria
Maria Teresa Irasuegi Larrañaga (Maritere)
Margari Arana Urzelai
Timotea Etxebarria Altuna
Blanka Mendialdua Elorza
Rosalia Ormaetxea Trojaola
Lanari, ordea, bi hilabete lehenago ekin zion. Eta hori dakigu, lanean hasteaz bat Rosaliak kuaderno bat ireki zuelako, atenditzen zituen kasu guztien zehaztasunak jasoz. Lehen erditzearen data, 1935eko martxoaren 8koa da eta azkena 1967ko abuztuaren 19koa.
Rosaliak eten egin behar izan zuen bere beteharra, 1937ko martxoan, faxistak Aramaiora sartu zirenean. 1940an herrira itzuli eta lanari berrekin zion, baina modu ez ofizialean, frankismoak emaginaren figura debekatu zuelako. Asko borrokatu ostean, 1949ko azaroaren 30ean modu ofizialean izendatu zen Rosalia, Etxe-laguntza Publikoko Aramaioko praktikante.
Adela Ibabe Ortueta
Modu aktiboan parte hartu zuen garai hartako giza-aldarrikapenetan, eta beste gazte batzuekin batera, Aramaion ere biziki aritu zen, euskara eta ikastolaren sorraren alde lan eginez.
Horrez gain, 1968. urtean, Debagoieneko beste bi lagunekin batera, proiektu handi batean murgildu zen: Arrasateko San Frantzisko Xabier Ikastolaren sorreran.
- Informazio gehiago: Adela, gurea